Geçtiğimiz günlerde Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) Netflix, Disney+, Amazon Prime Video, Mubi, Bein ve Blu TV'deki bazı yapımlar için "toplumsal ve kültürel değerler ile Türk aile yapısına aykırı"&nbsp;gerekçesiyle üst sınırdan idari para cezası yaptırımı kararı aldı.&nbsp;Bu kararların yanı sıra RTÜK, "Türk aile yapısı", "millî manevi değerler, "Türkiye'nin bölünmez bütünlüğü" gibi konularla alakalı yayın politikaları etrafında, dijital internet platformu yayıncılarıyla eylül ayında kapsamlı bir toplantı düzenlenmesine karar verdi.&nbsp;Karar, platformlardaki çeşitli diziler üzerine müstehcenlik, çarpık ilişkiler, geleneksel aile yapısına aykırılık ve ahlaksızlığı özendirici içerikler gibi ibarelerle yapılan değerlendirmeler sonucu verildi.&nbsp;RTÜK’ün televizyon yayınları üzerindeki sıkı denetimi uzun süredir tartışılıyordu, ancak dijital mecralar üzerinde de etkisini ekonomik yaptırımlarla sürdürmeye kararlı gibi görünüyor. Peki bu aile değerleri ne ifade ediyor?<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Şiddetlenen şikayetler</h2>Dijital mecraların ağ tabanlı yapısı, denetlenmesini daha zor hâle getiriyor; ancak iktidar tarafından uzun süredir çeşitli platformlardaki içeriklere yönelik şikayetler biliniyordu. Örneğin Cumhurbaşkanı Erdoğan geçtiğimiz yıllarda Netflix için&nbsp;"bu millete yakışmıyor"&nbsp;ifadesini kullanmıştı.&nbsp;Bunları takip eden süreçte 2019 Ağustos ayında Radyo, Televizyon ve İsteğe Bağlı Yayınların İnternet Ortamından Sunumu Hakkında Yönetmelik, Resmî Gazete'de yayınlanmıştı. Böylece AK Parti hükümeti denetleme mekanizmasını resmî hâle getirmişti.&nbsp;Benzer şekilde AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Mahir Ünal, Netflix’in içeriklerinin toplumun genel ahlaki yapısına uymadığını söyleyip, Netflix’in Türk kültürüne ve sanatına dönük daha yüksek hassasiyet göstereceğine inandıklarını belirtmişti.Bu açıklamaların olduğu dönemde Netflix’e ilk sansür de gelmiş, Designated Survivor’ın Türkiye ile ilgili bölümü engellenmişti.&nbsp;Bu platformlar aynı zamanda çeşitli kesimler tarafından da uzun süredir rahatsızlık konusuydu. İçeriklerin insanları ve genel olarak toplumu değiştirdiği ve dönüştürdüğüne yönelik şikayetler birçok şekilde dillendirilmişti. Özellikle seçim döneminde LGBTİ+ hareketine karşı siyasi kampanya ile birlikte bu şikayetler daha fazla şiddetlendi.Bu yaptırım kararı ile birlikte platformların yerelleştirilmiş arayüzlerinde de çeşitli değişikliklere gittiği görülüyor. Örneğin Netflix Türkiye, Heartstopper adlı dizinin künyesine Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın uyarısını da ekledi. Dizinin uyarladığı kitabın küçükler için uygun olmadığına yönelik bir ibare görülüyor.<a data-type="embed" fr-original-style="" href="https://twitter.com/umurtas/status/1685633097931341824" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2023/7/2023-08-04T12:01:08.378Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.05" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sağ popülizmin yeni sığınağı</h2>Aslında yükselen sağ popülizmle beraber dünyada benzer örnekleri görmek mümkün. Sağ popülizmin anlatıları özellikle seçim dönemlerinde daha şiddetli bir hâle gelirken çeşitli değerler ve sembollerle desteklenmiş duygusal reaksiyonlar&nbsp;kullanılarak, toplumun bütünlük algısının tehdit altında olduğuna yönelik ifadelerle daha fazla güçlendiriliyor.&nbsp;Sağ popülizmin en sık başvurduğu retoriklerin arasında en güçlülerinden biri ise aile değerleri. Geleneksel aile yapısında bir bozulma tehdidi içinde olduğu vurgusu, söz konusu kültürel kodları evrensel bir standart hâline getiriyor ve bu yapıya tamamen uymayan kişiler, gruplar ve anlatılar bir tehdit gibi algılanıp düşmanlaştırılıyor.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Dünyadan örnekler</h2>Dünyada da benzer örnekleri görmek mümkün. Örneğin İtalya’nın ilk kadın başbakanı ve İtalya’nın Erkek Kardeşleri Partisi lideri Giorgia Meloni seçim süresince geleneksel aile değerlerine yaptığı lirik vurguyla oldukça büyük bir destek toplamıştı.&nbsp;İtalya’nın da devam eden ekonomik ve sosyal krizlerin ortasında önceliklerin böylesi soyut değerler etrafında toplanması, sağ popülizmin dünya üzerindeki benzer yapısı açısından önemli bir örnek sunuyor.&nbsp;Uzun süredir protestoların devam ettiği İsrail’de de Netanyahu'nun geleneksel aile değerleri retoriğinde ısrar ettiği ve bu yönde mücadele veren aktivist ve sivil gruplarla dayanışma içerisinde olduğu biliniyor.&nbsp;Yükselen yeni sağın aile retoriği&nbsp;dijital mecralardaki temsillere yönelik politikası dünyanın her tarafında artan bir tehdit algısını pekiştiriyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Reaksiyon siyasetinden sansüre</h2>Toplumun politik tahayyülünü duygusal reaksiyonlara indirgeyen sağ popülizm tehdit algısını da oldukça kolay biçimde dolaşıma sokuyor. Özellikle uzun süredir devam eden sosyal ve ekonomik krizin maddi gerçekliği, böylesi soyut değerler etrafında oluşan tehdit algısıyla görünmezleştiriliyor.Ayrıca gerçekçi politik birlikteliğin yerini temsillerin mücadelesine bıraktığı günümüzde dijital ortamlara müdahale edilerek toplumun dışına itilmiş gruplar tehdit algısı etrafında siyasi bir koz olarak kullanılıyor.&nbsp;Uzun süredir devam eden bu tehdit retoriğinin şimdilik idari para cezası noktasına geldi. Sürecin devamında neler olabileceğini, dijital mecralarda sansür ve toptan yasaklama gibi pratiklerin hayatımıza girip girmeyeceğini bilemiyoruz.Ancak bu müdahale pratiğinin hem siyasi hem de sosyal olarak oldukça olumsuz çıktıları olduğu söylenebilir. Buradan yaratılacak bir meşruiyet, sınırların daha da zorlanmasına yol açabilir ve ifade özgürlüğünden, demokratik değerlere kadar&nbsp;birçok alana müdahale pratiği&nbsp;gündelik gerçeklik hâline gelebilir.

Aposto Gündem

RTÜK, aile yapısını bozdukları gerekçesiyle dijital mecralara üst sınırdan idari para cezası yaptırım kararı aldı. Peki bu bozulan aile yapısı retoriği nereden geliyor?

Nedir bu bozulan aile yapısı?

• Walt Disney Company'nin dijital yayıncılık platformu Disney +, 15 Eylül itibarıyla Portekiz, Norveç, Danimarka, İsveç, Finlandiya, İzlanda, Belçika ve Lüksemburg'da da servise <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://deadline.com/2020/06/disney-to-launch-in-eight-european-countries-september-1202967090/#:~:text=Disney%2B%20is%20to%20go%20live,Austria%2C%20and%20Switzerland%20in%20March.">başlayacak</a>.&nbsp;

Disney + ile ilgili hikayeler